मूल्यहिन धर्म सत्ता

मूल्यहिन धर्मसत्ता 

तालीबान्यांविरूद्ध जगभर जनमत आहे. पण आता हेही लक्षात येत आहे की धार्मिक मानसिकतेचे आता काही तरी करायला हवे. 

सारे धर्म आता जगाला विनाशाकडे नेऊ शकतात हे पटू लागलेय. सारे धर्म म्हणजे टोकाचे मतभेद आणि त्यांची भेसळ. ही भेसळ जगाला पचेनाशी झालीय. या सार्या धर्मांनी मुल्यं धाब्यावर बसविली आहेत. सत्य, विवेक, वैज्ञानिक दृष्टिकोन या मुल्यांशी त्यांना काही देणंघेणं नाहीये. मुल्यांची मुखवटे चढविलेली ही सोंगाडी मंडळी आहेत. स्वसंस्कृतीच्या आणि स्वधर्माच्या पल्याडचे सारे झुठ मानणार्या या सोंगाड्यांनी राजकारणाचा वापर करून अनेक स्वधर्मातीलच निष्पापांचे प्राण घेतले आहेत. हे सारे आता विवेकी विचार करणार्यांना लख्खपणे दिसू लागलंय. 

महासत्ता असलेल्या अमेरिकेत 1937 ते 1997 पर्यंत चर्चला जाणारे ७०% लोक होते. मात्र गेल्या दोन दशकात चर्चला जाणार्यांचं प्रमाण ५०% च्या खाली घसरलंय. आणि देव व धर्म न मानणार्यांचे प्रमाण एकूण लोकसंख्येच्या पंचवीस टक्क्यावर गेले आहे. जे धार्मिक राहिलेत त्यांच्यातल्या राजकीय जाणीवा मात्र तीव्र बनत चालल्या आहेत. म्हणजे त्या लोकशाहीस कडाडून विरोध करणार्या बनू लागल्या आहेत. धर्माचे हे राजकीयीकरण घातक बनू लागलेय. नवा धर्म जन्माला आला आहे....धर्माशिवायचा धर्म! 

अशियात, विशेषतः मध्यपुर्वेत तर धर्म म्हणजे युद्ध अशीच धारणा बनलीय. इजिप्त, ट्युनिसिया सारख्या देशांत चर्चा आरोग्य किंवा शिक्षण यावर झडत नाहीत. धर्माचे वैयक्तिक आणि सामाजिक स्थान यावरील काथ्याकुट करणार्या निष्फळ चर्चा बेसुमार आहेत. त्यातुन जो जो अमेरिकेन तो तो ख्रिश्चन किंवा जो जो भारतीय तो तो हिंदू असा नवा राष्ट्रवाद सुरू झालाय. 

दुसर्या धर्माचे आपल्या देशावरचे हल्ले त्यामुळेच धर्मश्रद्धेवरील हल्ले समजले जात आहेत. ट्रंप यांनी हा "इथनो नॅशनॅलिझम" चाणाक्षपणे उचलला होता. इस्लामवाद्यांनी तो केव्हाच व्यवहारात उतरवलाय. बंदुकासकट. तर भारतात तो आता स्थिरावू लागलाय. 

देशाची व्याख्या जेव्हा धर्माच्या चष्म्यातून केली जाते तेव्हा गटातटाचे तांडव माजते. इस्लामचे अनेक राजकीय गट ते असेच.  

घोळ हा आहे की पारलौकीक किंवा जगाच्या पल्याडच्या गोष्टी या धर्माच्या...आणि रोजरोजच्या दैनंदिन समस्या या राजकारणाच्या..या दोघांची मोट बांधणं म्हणजे अद्भुत चमत्कार म्हणावा लागेल! थोडक्यात मुल्ये आणि व्यवहार शहाणपणाने एकत्र ठेवणारे माईकालाल अजून जन्माला आलेले नाहीत. म्हणुनच व्यावहारिक जगात धर्माचे हसे होत चालले आहे. मुल्यांच्या मागे धावताना व्यवहारात धार्मिकांची दमछाक वाढू लागलीय. फ्रान्समध्ये धर्माची व्यवहारात गरजच नाही असे मत जवळपास ८०% लोकांनी व्यक्त केले आहे. म्हणुनच इस्लामवर जाहीर टीका करण्याचे ते स्वातंत्र्य उपभोगतात. याचा दुसरा अर्थ लोकशाही खिळखिळी करणार्याचे वर्चस्व वाढत जाणार. प्रसंगी हिंसक बनणार्या धर्मासमोर ती टिकून राहणे हे मोठे आव्हान आहे. 

जोवर देव आणि धर्म मानणारे लोकशाही राज्य चालवितील तोवर लोकशाही जनात आणि मनात उतरणार नाही. कारण मनात धर्म नियम असल्याने जनात वावरताना लोकशाही लादल्याची भावना बनते. शासन म्हणते म्हणून नियम पाळतो ही भुमिका लोकशाही अस्ताकडे नेणारी ठरते. लोकशाहीचे नियम पाळल्याने माझा उद्धार होतो हेच मान्य नसेल आणि देव-धर्माच्या भरवशावरच विश्वास असेल तर धर्मराष्ट्रे उगवत राहतील. मुल्याधारित निधर्मी मानसिकता यावर उपाय आहे. आणि तेच अवघड काम आहे!!

तोवर धर्मराष्ट्रांचा उदय होत राहील आणि अस्तासही जातील.

खेळ मांडला.....

- डाॅ.  प्रदीप पाटील 

Pradeep Patil